Chuyện về học giả Phan Ngọc, trích:
Ít có dịp hỏi chuyện anh về những năm tháng đen tối, có lẽ vì mỗi lần gặp, chúng tôi dành hết thời gian cho những “chuyện lớn”, lịch sử, văn hoá, ngữ văn… Nhưng qua một vài chi tiết đời thường, hay trong mấy buổi hội thảo khoa học ở Paris 7, tôi rút ra đôi điều. Hơn hai mươi năm sống trong thư viện thầm lặng, anh đã thu hoạch một kho tri thức đồ sộ, đặc biệt trong một số lãnh vực khoa học xã hội mà miền Bắc không có, và bị hoàn toàn cô lập với học thuật thế giới. Trong những trước tác được công bố sau 1980, ta gặp đầy ắp những ý kiến độc đáo, những liên tưởng, giả thuyết đầy hứa hẹn. Đáng buồn là vì thiếu vắng không khí khoa học, tự do tranh luận, những ý tưởng mới, những giả thuyết độc đáo không được mổ xẻ, đối chứng… để đi tới những kết luận vững chắc. Chính ở đây, ta mới đo được tầm cỡ của Cao Xuân Hạo, đồng nghiệp và đồng nạn với Phan Ngọc, trong hoàn cảnh tương tự, đã đạt tới những kết quả quý báu về ngữ âm, ngữ pháp tiếng Việt. Bù lại, ở Phan Ngọc, sự uyên bác, đa khoa trong nghiên cứu thể hiện một ý chí vô song, đúng như cái bút danh Nhữ Thành mà cụ thân sinh anh, nhà nho Phan Võ, đã đặt cho : Nhữ Thành, xuất xứ từ ý tưởng của Trương Tái (富貴福澤天厚吾之生也, 貧贱懮戚鄘玉汝于成也 / Phú quý phúc trạch, thiên hậu ngô chi sinh dã ; Bần tiện ưu thích, dung ngọc nhữ vu thành dã / Giàu sang phúc ấm là trời hậu với cuộc sống của ta ; Nghèo hèn lo buồn là để rèn dũa ta nên ngọc).
“Ông đồ Nghệ” đã tự mài dũa thành ngọc. Trong công lao ấy, âm thầm, bền bỉ, có bàn tay của chị Kim Tuyến.
Nguồn: Nguyễn Ngọc Giao viết trên Diễn Đàn https://www.diendan.org/nhung-con-nguoi/phan-ngoc-o-paris