Chuyện người từ chối Huy chương Fields và một triệu dollars
Lê Quang Ánh, Ph.D.
Dự đoán Poincaré (The Poincaré Conjecture) đã được nhà Toán học vĩ đại Henri
Poincaré phát biểu vào năm 1904. Đó là một bài toán Topology liên quan đến mặt
cầu 3 chiều trong không gian 4 chiều, giúp chúng ta hiểu được hình dạng của vật
thể trong thế giới ta sống và trong thế giới của trí tưởng tượng. Ngay từ khi nó
mới được phát biểu, dự đoán đã được rất nhiều nhà Toán học tài giỏi khắp nơi
quan tâm giải, nhưng hầu như chưa có ai làm được.
Sau gần đúng một thế kỷ, vào năm 2003, một nhà Toán học lập dị bí ẩn người Nga,
Grigori Perelman, đã tìm ra được cách chứng minh dự đoán này. Ông ta được
quyền nhận một giải thưởng lớn đầu tiên của thế kỷ 21, giá trị vật chất là một triệu
dollars (giải Clay), và Huy chương Fields cao quý, nhưng ông đã từ chối cả hai, và
từ bỏ luôn thế giới Toán học rồi biến mất trong nước Nga vô cùng rộng lớn.
Qua bài này, chúng tôi sẽ tìm cách trình bày nội dung dự đoán và những nỗ lực
giải quyết nó theo thời gian. Bài viết dành cho độc giả không chuyên về một bài
toán đã từng là thách thức cho nhiều bộ óc thông minh nhất trong lãnh vực Toán
học, quả thật là một công việc không dễ cho chúng tôi. Tuy nhiên chúng tôi vẫn
cố gắng tránh những phương trình, những phép tính có tính cách chuyên môn, tìm
cách đưa độc giả đến những hiểu biết cơ bản của vấn đề.
Cuối bài, chúng tôi trích dịch một bài báo tương đối mới nhằm giải đáp câu hỏi của
nhiều người: Nhà Toán học bí ẩn Perelman hiện nay ở đâu và đang làm gì?
Xin xem bài viết trong file sau:
https://rosetta.vn/lequanganh/wp-content/uploads/sites/7/2018/06/Perelman.pdf