Rượu vang sản xuất ở Đức có nhiều loại rẻ mà ngon, ít nổi tiếng trên thế giới vì người Đức tiêu thụ đã gần hết số rượu sản xuất được trong nước.
Hệ thống tiêu chuẩn chất lượng, phân loại và xếp hạng rượu vang ở Đức đã được hình thành từ rất lâu và dễ nhận biết. Các phân loại cơ bản:
- Phân loại độ ngọt giảm dần: süß (rất ngọt), lieblich (ngọt), halbtrocken (nửa khô), trocken (khô), xem thêm so sánh với các thuật ngữ ở các nước làm rượu vang khác ở https://de.wikipedia.org/wiki/Geschmacksangabe_(Wein) (khẩu vị người Việt thường thích rượu vang ngọt)
- Chất lượng rượu được luật phân định, gồm cả yêu cầu về nguồn gốc nho, cách thu hoạch, cách chế biến, độ ngọt: chất lượng từ cao xuống thấp là (xem https://www.wein.de/de/deutsche-weine/qualitaet/die-gesetzliche-klassifizierung/):
- Prädikatswein (trước đây tên là Qualitätswein mit Predikät, từ năm 2007 theo luật mới thì đổi tên https://www.buzer.de/s1.htm?g=WeinG+31.07.2007&a=20): là rượu dạng đặc sản, các cơ sở sản xuất phải mang rượu đi đánh giá chất lượng và được cấp chứng nhận, mã số chứng nhận ghi trên nhãn mác
- Qualitätswein bestimmter Anbaugebiete (Q.b.A.): rượu có chất lượng, chỉ cấp cho rượu làm từ nho trồng ở một số vùng nổi tiếng, cũng cần có giấy chứng nhận và phải in mã số chứng nhận trên nhãn mác
- Landwein: rượu làng quê, nói chung là chất lượng không nổi bật, thường là rượu halbtrocken hoặc trocken
- Tafelwein: rượu để trên bàn (chắc ý là uống thay nước lã), nói chung chỉ cần có giấy phép trồng nho làm rượu là được. Nếu rượu không xếp được vào các loại trên, thì có thể người ta dùng chữ Deutschwein thay cho Tafelwein (nghe thường quá), yêu cầu của Deutschwein chỉ là nho được trồng ở Đức, rất đơn giản.
- Trong dòng rượu vang đặc sản Prädikatswein, có chia thành các cấp với độ ngọt tăng dần (càng ngọt thì càng được coi là chất lượng cao hơn, nói chung là nguyên liệu cũng khan hiếm hơn, khó sản xuất hơn, xem https://wirwinzer.de/blog/spaetlese-auslese-unterschied):
- Kabinett: chất lượng thấp nhất trong họ rượu đặc sản, khá ngọt, hàm lượng đường đã cao hơn loại rượu lieblich, độ ngọt theo thang Oechsle là 70 – 82°Oe
- Spätlese: mức cao hơn Kabinett, được làm ra với nho thu hoạch muộn cho nó chín trên cây, độ ngọt cỡ 76 – 90°Oe
- Auslese: cao hơn một mức, độ ngọt cỡ 83 – 100°Oe
- Beerenauslese: chất lượng rất cao, rất ngọt, độ ngọt cỡ 110 – 128°Oe
- Trockenbeerenauslese: đòi hỏi quả nho phải bị khô, teo lại để tăng hàm lượng đường, độ ngọt cỡ 150 – 154°Oe
- Eiswein: thường được xếp ở nấc thang cuối, tuy nhiên yêu cầu về độ ngọt thì không quá cao, cỡ 110 – 128°Oe, mà sự khác biệt chủ yếu là để làm loại rượu này thì phải thu hoạch nho lúc nho bị đóng băng vào mùa đông. Thực ra làm Eiswein dễ hơn Beerenauslese và Trockenbeerenauslese, vì điều kiện làm quả nho đóng băng dễ xảy ra hơn là tìm được quả nho có chấm đỏ để làm các loại kia.
- Các loại rượu đặc sản Prädikatswein đều không được phép pha thêm đường, mà chỉ có đường tự nhiên trong trái cây. Quy đổi đơn vị °Oe ra hàm lượng đường: tỷ trọng đường theo gram/lit là bằng °Oe * 2,5.
- Các loại rượu vang đặc sản hầu như chỉ là vang trắng, phần lớn làm từ giống nho Riesling có độ ngọt cao (nổi tiếng ở vùng Mosel và Rheingau). Một số giống nho khác cũng có thể làm ra các rượu đặc sản: Silvaner, Scheurebe.
Xem file tài liệu này có nói về các yêu cầu chất lượng rượu vang khi phân tích.
Giá cả các loại rượu vang: một chai rượu vang 750ml thuộc loại QbA có giá cỡ 3 Euro là đã có thể uống ngon, còn rượu chất lượng cao, gắn với nhà làm rượu nổi tiếng thì giá có thể lên rất cao. Các loại rượu Beerenauslese hay Eiswein có thương hiệu trung bình thì giá cỡ 20 Euro cho một chai (loại 350ml hoặc 500ml) là uống đã rất ngon, mà do vị rất ngọt nên rượu loại đó thường dùng trong phần tráng miệng sau bữa ăn (nhấp ngụm rượu, cùng với ăn bánh ngọt – người Đức có thói quen tráng miệng bằng đồ ngọt).
Mua rượu vang cổ xưa (tuổi thọ cỡ 30 năm trở lên) thì có thể xem trên trang web ebay.de, thỉnh thoảng có những người lục hầm nhà kho của họ ra (họ ghi là Kellerfund) các chai rượu để từ lâu thì mang lên bán đấu giá, nếu may mắn thì cũng có thể mua được các chai rượu đặc sản (trước 2007 thì nhãn mác ghi là Qualitätswein mit Prädikat) cỡ 10 đến 20 Euro một chai.
Hình các cấp độ nho làm nguyên liệu cho chất lượng rượu tăng dần, lấy từ trang web https://www.nordische-esskultur.de/verwirrende-qualitaetskennzeichnungen/
Ở Đức có hệ thống đào tạo nghề làm rượu vang bài bản, tôi từng gặp một cô gái người Nhật sang Đức để học nghề làm rượu vang, nhằm về phát triển sự nghiệp của gia đình cô. Các trang trại chuyên làm rượu nho ở Đức, gọi là Weingut, thường là của các gia đình làm cha truyền con nối, nhiều nơi có truyền thống hàng trăm năm.
Khi mua rượu vang trên thế giới, trang web này có cho thông tin về các nhãn rượu có tiếng (gắn với từng nhà sản xuất), có đánh giá chất lượng của cùng một loại rượu nhưng ở các năm khác nhau, vì mỗi năm có đặc điểm thời tiết khác biệt nên dẫn đến chất lượng nho thu hoạch khác nhau. Ví dụ trong hạng mục rượu vang Bồ Đào Nha “port”, thì dòng vintage port là xếp hạng cao nhất, và người ta còn cho điểm chất lượng của vintage port theo từng năm: https://www.wine-searcher.com/find/quinta+castelinho+vintage+port+oporto+douro+portugal/2000#t5