Ngày 27/9 khá ấn tượng với tôi, vì có 5 người tôi quen có sinh nhật trong hai ngày 26-27/9 (một thầy hướng dẫn, một người yêu cũ, một bạn học phổ thông, hai bạn trong các nhóm hoạt động thời trẻ).
Hôm nay tôi biết thêm 27/9 cũng là sinh nhật của công cụ tìm kiếm Google, thế thì nó là ngày mà thế giới không thể quên (Google sẽ nhắc lại), ít nhất cho đến khi nào công cụ này còn phổ biến. Còn nhớ giữa năm 2000, tôi nghe nói đến Google và sớm thích công cụ này (hồi đó internet còn mới ở Việt Nam, chỉ một bộ phận dân chúng có cơ hội vào web), lúc đó giao diện của nó rất đơn giản, tính đơn giản làm trang web đó chạy nhanh và là điểm nổi bật so với Yahoo – trùm cõi mạng khi ấy.
Rất nhanh, khoảng năm 2003 Gmail ra đời và đánh dấu sự cất cánh của công ty Google. Khi ấy máy tìm kiếm Google được 5 tuổi và đã phổ biến nhất thế giới. Năm ấy những người bạn tôi kể ở trên, mỗi người là một ngôi sao trong cộng đồng của mình, nhưng vẫn coi như là vô danh, thầy tôi 32 tuổi vào KU Leuven làm giáo sư trẻ, coi như là thành công nhất, thì 10 năm sau có tên tuổi trong giới với hàng ngàn người biết, cũng không thể so về danh tiếng với Google.
Tất nhiên không thể so vì khác thứ nguyên, và Google cũng là quá đặc biệt. Tuy vậy dù có so Obama năm 2008 với “cậu bé” Google lúc đó 10 tuổi, thì Google vẫn nhiều người biết hơn là chắc. Con người không thể đọ với một sản phẩm máy móc, qua ví dụ này, cũng giống như nhiều trường hợp khác mà máy móc đã vượt qua con người. Vậy đâu là lợi thế của máy móc?
Tôi nghĩ đó là do tính minimalism (tối giản). Do trở ngại khách quan, các sản phẩm máy móc chỉ nhằm vào các chức năng đơn giản, càng đơn giản càng dễ dùng, và dễ phổ biến. Con người giỏi làm những việc phức tạp, nhưng vì thế cũng khó nhân rộng (trừ lĩnh vực nghe nhìn, các kết quả làm việc của con người rất khó được tái tạo rộng rãi để những nơi khác thụ hưởng).
Google là đại diện tiêu biểu cho thành công nhờ Minimalism. Tất nhiên khi nó có nhiều tiền quá thì phải làm những thứ phức tạp lên để các đối thủ cạnh tranh khó chạy theo. Nhưng nếu nó làm cái gì đó phức tạp để cạnh tranh với con người, như khả năng suy nghĩ, cảm xúc, hay robot với khả năng khéo léo như thợ thủ công, thì gần chắc chắn là sản phẩm đó sẽ thất bại.
Tóm lại, về xu thế, để làm kinh doanh kiếm lợi nhuận thì chọn sản phẩm càng đơn giản càng tốt, còn con người để cạnh tranh với máy thì chọn những thứ càng phức tạp càng bền.