Chuck Feeney: “Chuyện bây giờ mới kể”

by , under Uncategorized

CHUCK FEENEY

“Chuyện bây giờ mới kể”

Nguyễn Xuân Xanh

(2017, cập nhật 2023)

 

Chính sự cảm nhận nhiều hơn cho người khác, ít đi hơn cho chúng ta, hạn chế sự ích kỷ, và có nhiều tình cảm nhân từ, là những tính chất làm thành sự hoàn hảo của bản chất con người.

Adam Smith

Sự giàu có không thay đổi con người, nó chỉ làm lộ ra con người thật thôi.

Tôi tin tưởng mạnh mẽ vào nguyên lý “Cho đi khi còn sống”. Tôi thấy có rất ít lý do để trì hoãn việc cho đi khi có thể đạt được rất nhiều điều tốt đẹp thông qua việc hỗ trợ các mục đích đáng quý.

Chuck Feeney

(I) 

Lời nói đầu 2023. Tin nhà hoạt động nhân ái (philanthropist) của Mỹ Chuck (Charles) Feeney qua đời ngày 9 tháng 10, 2023, hưởng thọ 92 tuổi, đã gây xúc động trên thế giới, và đặc biệt cho nhiều người Việt Nam. Bài viết dưới đây của tôi năm 2017 được cập nhật. Tôi từng mơ người Việt tiếp xúc với ông nhiều hơn, được ông truyền cảm hứng nhiều hơn bằng những buổi tọa đàm thân mật với giới doanh nhân, với sinh viên, báo chí để cho tinh thần nhân ái của ông lan tỏa. Chuck Feeney có cái gì gắn kết với Việt Nam, có lẽ ông muốn giúp đất nước này ra khỏi tình trạng mang danh một đất nước chiến tranh quá lớn và quá lâu, cũng như muốn góp phần “mở cửa” Việt Nam cho các tổ chức khác cùng hoạt động, xoa dịu bớt nỗi đau của người Việt. Các đề án của ông trải dài từ Nam chí Bắc: Cần Thơ, Thành phố Hồ Chí Minh, Đà Nẵng, Khánh Hòa, Huế, Hà Nội, Thái Nguyên …. Ông nổi tiếng “keo kiệt” với bản thân, nhưng rất hào phóng với những người nghèo cần giúp đỡ. Ông truyền bá cái “Đạo”: Hãy cho đi trong lúc còn sống, để chính mình thiết kế sự cho đi đó hữu hiệu, đúng với trái tim.

Quyển sách Conor O’Clery, The Billionaire who wasn’t. How Chuck Feeney Secretly Made and Gave Away a Fortune. Nxb PublicAffairs, 2007/2013 là rất đáng tham khảo. Nay nó đã được dịch sang tiếng Việt, dưới cái tên “Tỷ phú không tiền”, năm 2021, Cty sách Thái Hà.

Nguyễn Xuân Xanh, 15/10/2023.

 

Từ năm 1998 – 2013, Quỹ Atlantic đầu tư 381,5 triệu USD vào Việt Nam, chủ yếu cho các thư viện, trường đại học và chuyển đổi y tế công cộng.

Cập nhật từ http://www.atlanticphilanthropies.org/regions/viet-nam

Chuck Feeney và vợ Helga tại môt bệnh viện ở Đà Nẵng

Chuck Feenay và Việt Nam. Sự gắn kết kéo dài hai thập kỷ của Atlantic tại Việt Nam bắt đầu vào năm 1997, khi Feeney đọc một bài báo trên tờ San Fransisco về Quỹ Đông Tây Hội ngộ (EMWF. East Meets West Foundation), một tổ chức có trụ sở tại California hoạt động nhằm cải thiện sức khỏe và giáo dục cho người Việt nghèo. Vào thời điểm đó, EMWF đang ở giai đoạn cuối cùng về mặt tài chính, chỉ còn chưa đầy 5 tháng tài trợ và không có hỗ trợ mới nào sắp tới.

Bị hấp dẫn bởi bài báo, Feeney trong một chuyến công du đến California đã gặp Mark Stewart, lúc đó là giám đốc điều hành của EMWF, và tỏ ra rất hào hứng khi được nghe về những gì mà Stewart báo cáo, nên Atlantic đã sớm viết một tấm séc trị giá 100.000 đô la. Về cơ bản, Feeney đã yêu cầu Stewart báo cáo lại những gì anh ấy đã làm với số tiền, và cho biết có thể sẽ còn nhiều hơn thế. Tổ chức này ngay lập tức bắt đầu xây dựng và cải tạo các trường tiểu học và hệ thống cấp nước ở các cộng đồng dân tộc thiểu số và thu nhập thấp.

Hài lòng với việc sử dụng nguồn tài trợ ban đầu, Feeney cử một người bạn lâu năm và cộng sự kinh doanh, Robert Matousek, đến nghiên cứu Việt Nam, thăm các hoạt động của East Meets West tại Đà Nẵng, và mở rộng quy mô các tổ chức khác hoạt động trong lĩnh vực y tế và giáo dục, lĩnh vực chính của sự quan tâm của Feeney. Quan điểm của Matousek, sau này được xác nhận bởi những quan sát của chính Feeney, là các cơ hội tạo ra sự khác biệt tích cực trong những lĩnh vực này lớn hơn đáng kể so với bất cứ điều gì EMWF từng thực hiện.

Ví dụ, thông qua EMWF, Feeney được giới thiệu đến Viện tim Carpentier mới thành lập, một bệnh viện ở Thành phố Hồ Chí Minh chuyên chăm sóc tim mạch cho trẻ em nghèo Việt Nam. Ngay sau đó, một khoản trợ cấp lớn được chấp thuận để trả tiền mua thêm thiết bị nhằm giúp Viện phục vụ nhiều trẻ em hơn. 

Hỗ trợ thêm nữa đã giúp East Meets West đảm nhận các dự án lớn hơn đáng kể để xây dựng các tòa nhà mới lớn tại các trường đại học và trung tâm y tế. Thời gian trôi qua, khoản tài trợ thăm dò đầu tiên cho EMWF đã trở thành sự khởi đầu cho dòng đầu tư của Atlantic chảy vào Việt Nam mà cuối cùng sẽ đạt tổng số 382 triệu USD, trải rộng trên 297 khoản tài trợ cho gần 100 đơn vị tổ chức.

Trích từ https://www.atlanticphilanthropies.org/wp-content/uploads/2018/03/AP-Viet-Nam-Country-Book.pdf

(Cập nhật 15/10/2023)

Nhưng có lẽ ít người biết rằng ông là người mà quỹ nhân ái Atlantic Philanthropies của ông đã tài trợ phân nửa chi phí xây dựng cho Đại học RMIT Nam Sài gòn, $33.6 triệu, để đại học này hình thành từ mảnh đất hoang. Mục đích của ông là xây dựng một đại học state-of-art để “làm kiểu mẫu” cho đại học VN, như cựu TT Phan Văn Khải mong mỏi. Thực tế đại học đó đã giúp đổi đời bao thanh niên, cho rất nhiều học bổng, góp phần phát triển nguồn nhân lực không những của TP mà của cả VN (RMIT giờ có thêm chi nhánh ở Hà nội). “Cho ai con cá, nuôi người đó một ngày. Dạy ai câu cá, nuôi người đó cả đời.” Đó là mục tiêu của hoạt động nhân ái.

Vào trong đại học, người ta có cảm giác đó là đại học ở nước ngoài, hiện đại, mỹ thuật và chuyên nghiệp, tỏa ra cái không khí đại học, thu hút, và truyền cảm hứng.

Mặt tiền RMIT ở TP.HCM (ảnh Wikimedia Commons)

Chuck Feeney tâm sự: VN đối với ông như ngọn đèn, và ông như con mối. Mối cứ bay lăn xả vào đèn. Ông hoạt động hết sức âm thầm, chỉ nhắm tới tính hiệu quả.

Ông là một con người hết sức đặc biệt. Cái nhà riêng, xe riêng cũng không có, ăn thì ở những quán bình dân, tỉ như “ăn bụi” ở VN, tuy chưa đến nỗi, đi máy bay thì hạng economy, đồng hồ thì giá chỉ $15, vân vân.

Trong lá thư gửi cho Bill Gates và Warren Buffett, ông đã viết: “Tôi không tưởng tượng nổi có một sự sử dụng tài sản cá nhân nào mà đáng làm và thích hợp hơn là việc hiến tặng trong khi chúng ta còn sống – để mình dấn thân cho những nỗ lực cải thiện điều kiện sống của nhân loại.” (trong Thư gửi Quý nhà giàu Việt Nam).

Ngưỡng mộ làm sao tấm gương nhân ái của một con người có trái tim và tình cảm universal như thế. Phải chi có ai, một tập thể, hay một tổ chức nào, mời ông đến tọa đàm với cộng đồng VN, với sinh viên, và giới doanh nhân, nhà giáo dục, nhà làm luật, để truyền cảm hứng! Đáng làm thay! Sẽ là một sự kiện quan trọng và đáng nhớ cho cộng đồng Việt Nam, hỗ trợ hình thành phong trào nhân ái.

 

(II) 

Tôi xin kể tiếp câu chuyện của nhà hoạt động nhân ái Chuck Feeney. Tôi đã có lần giới thiệu quyển sách nhỏ “Chủng tộc Technion” nói về ĐH Công nghệ Technion rất powerful của Israel tại Haifa. Đây là đại học công nghệ đầu tiên của Do Thái được xây dựng trước khi Do Thái có quốc gia. Einstein là một người đỡ đầu đầu tiên, kêu gọi những người Do thái thế giới hãy gây quỹ để xây dựng. ĐH này đã gieo mầm cho “Sự thần kỳ kinh tế” Do Thái, đầu tiên và trên hết công việc họ là hỗ trợ công nghệ hiện đại cho quốc phòng, rồi từ đó lan tỏa sang lãnh vực dân dụng, và trở thành nền tảng của “Quốc gia khởi nghiệp” của Israel.

Einstein tại Technion, 1923. Năm 1944 ông nhấn mạnh vai trò của Technion: “Technion…là thiết yếu đối với sự hồi sinh của dân tộc chúng ta sau chiến tranh”. Và ông cũng từng nói: “Israel chỉ có thể chiến thắng cuộc đấu tranh sống còn bằng cách phát triển tri thức chuyên môn trong công nghệ.” (Ảnh: Wikipedia) (Cập nhật 15/10/2023)

Feeney và Technion có mối liên hệ gì? Có lắm, một cách tình cờ và kỳ lạ. Một mặt, chủ tịch David Skorton của ĐH Cornell đang ấp ủ một giấc mơ thiết lập thêm một campus tại một thành phố quan trọng để đầu tư thêm vào lãnh vực công nghệ cao quan trọng hàng đầu. New York, cách 4 giờ xe, là một địa điểm trong tầm ngắm. Cornell cũng đã có dấu chân họ tại đây với một trung tâm y khoa quan trọng. TP NY cũng có 50.000 graduates của họ đang sống.

Mặt khác, và đây là cơ hội, đầu năm 2011, Thị trưởng Michael Bloomberg của thành phố New York kêu gọi các nhà đầu tư đại học tham gia đấu thầu đề án “Thung lũng Silicon phía Đông” tại New York, New Jersey. Bloomberg có ý định táo bạo muốn biến “Quả táo to” (Big Apple, ám chỉ TP NY) thành “một tổ ong của đổi mới sáng tạo và khám phá”, một trung tâm của entrepreneuship và công nghệ, cạnh tranh với Thung lũng Silicon của California. Trung tâm này sẽ được xây dựng trên đảo Roosevelt nằm trên sông East River. Lãnh đạo TP tin rằng một trung tâm công nghệ như thế sẽ biến đổi NY như kênh đào Erie nối sông Hudson và Great Lakes đã từng làm. Hạn chót nộp đề bài là ngày 28 tháng 10, 2011. Chi phí xây dựng là $2 tỉ.

Chuck Feeney (23. 4. 1931 − 9. 10. 2023), hưởng thọ 92 tuổi

Tham gia đấu thầu là những “đại gia” mạnh, như Harvard, Cornell, Columbia và Stanford. Dĩ nhiên, là một “lò ấp trứng” công nghệ thành công cho Thung lũng Silicon, Stanford là bidder sáng giá nhất, trong khi Cornell, với những chương trình công nghệ và khoa học tính toán chỉ đứng vào danh sách top ten của Mỹ. Nhưng rồi, một quyết định táo bạo, Cornell thành lập “liên doanh” với Technion của Israel, để củng cố thế đứng của mình. Technion được xem như một MIT của Israel và đã sản xuất ra ba nhà khoa học giải Nobel từ 2004.

Tất cả những diễn biến trên đều được chủ tịch Skorton của Cornell thông báo đều đặn cho Feeney, và ông tỏ ra rất quan tâm, tuy chỉ ở mức độ quan tâm mà chưa có cam kết gì.

Rồi ngày 1 tháng 12, Feeny chính thức “vào cuộc”. Ông cam kết ủng hộ $350 triệu như quá tặng từ Quỹ Atlantic Philanthropies của ông cho liên doanh Cornell-Technion làm chi phí xây dựng ban đầu, một số tiền rất rất lớn cho một dự án giáo dục. Điều này gây hết sức bất ngờ cho Skorton. Ông sững sờ chưa tin, hỏi lại bà Helga, vợ (sau) của Feeney, vốn là người Đức, rằng có đúng như thế hay không. Bà trả lời với accent Đức: “Vâng, đúng như anh ấy đã nói.” Đây là quà tặng nhân ái lớn nhất của Feeney. Chính ông cũng tràn đầy cảm xúc khi trao cam kết cho đại diện của Cornell. Mà đấy chỉ mới là tiền “up front”, “đặt cọc” thôi. Cam kết này củng cố thêm vị thế của liên doanh.

Stanford chào một chương trình chi tiết đầy hứa hẹn với tất cả thành công của quá khứ, với sự giàu có về kinh nghiệm như một “bảo chứng”, nhưng lại rơi vào một tình huống bất lợi ngay từ đầu. Bởi lẽ TP New York mong muốn có một Thung lũng Silicon hạng nhất thế giới, không phải hạng hai sau California. “Nếu bạn muốn trở thành số một, thì Silicon Valley phải trở thành số hai.”

Giờ cuối Stanford tuyên bố rút lui, khi thấy mình thất thế. Và liên doanh Cornell-Technion được chọn. Đại học mới có lịch sẽ khai trương và đi vào hoạt động năm 2017 này. Và đó là mối liên hệ kỳ lạ giữa Feeney và Technion, và New York, nơi không xa nơi sinh của ông.

Chuck Feeney và vợ Helga. Ảnh: Wall Journal Street

Bản đồ hoạt động nhân ái của Chuck Feeney (Nguồn: Our Story – The Atlantic Philanthropies, https://www.atlanticphilanthropies.org/our-story (Cập nhật 15/10/2023)

Nhưng tên của ông không xuất hiện trên bất kỳ tòa nhà nào trong số 1.000 tòa nhà ở năm châu lục mà ông đã tài trợ 2,7 tỷ USD. Các khoản tài trợ cho các tổ chức và cá nhân được thanh toán bằng séc thủ quỹ để che giấu nguồn gốc. Những người thụ hưởng được thông báo rằng số tiền này đến từ một “khách hàng” hào phóng muốn giấu tên. Những người biết được danh tính của anh ta được yêu cầu không tiết lộ sự tham gia của anh ta. (The New York Times, 9, tháng 10, 2023, cập nhật 13, tháng 10, 2023)

 

“Chuck là hình mẫu cho tất cả chúng tôi. Nếu bạn có những người hùng phù hợp trong cuộc sống, bạn đã đi được 90% chặng đường về nhà. Chuck Feeney là một anh hùng tốt nên có.”

Warren Buffett, Chủ tịch & Giám đốc điều hành của Berkshire Hathaway và của Quỹ Gates, Cam kết Hiến tặng

 

“Chuck Feeney là người tiên phong đích thực. Việc tiêu hết tài sản của ông ngay trong cuộc đời đã truyền cảm hứng cho một thế hệ những nhà hoạt động nhân ái, bao gồm cả tôi. Và sự cống hiến của ông ấy cho việc hiến tặng ẩn danh — và tập trung vào việc giải quyết các vấn đề thường nhật — phản ánh sức mạnh của tính cách và lương tâm xã hội của ông ấy. Tất cả chúng tôi đều đi theo vết chân ông ấy”.

Laurene Powell Jobs, Người sáng lập và Chủ tịch của Emerson Collective

 

“Chuck đã tạo ra một con đường cho những nhà hoat động nhân ái khác đi theo. Tôi nhớ đã gặp anh ấy trước khi tôi bắt đầu khởi động Cam kết Hiến tặng. Anh nói với tôi rằng chúng ta nên khuyến khích mọi người không chỉ cống hiến 50% mà hãy cống hiến càng nhiều càng tốt trong suốt cuộc đời họ lúc còn sống. Không ai là tấm gương tốt hơn Chuck. Nhiều người nói với tôi anh ấy đã truyền cảm hứng cho họ như thế nào. Thực sự một điều tuyệt vời.”

Bill Gates, Đồng sáng lập Microsoft, Quỹ Gates, Cam kết Hiến tặng

(Nguồn: Ba tấm ảnh trên của Warren Buffett, Laurene Powell Jobs (vợ của Steve Jobs) và Bill Gates, và các phát biểu được trích từ tạp chí FORBES, ngày 9 tháng 10, 2023, trong bài Chuck Feeney, The Billionaire Who Gave Away His Wealth, Dies At 92. Courtesy of FORBES) (Cập nhật như trên)

Chuck (Charles Francis) Feeney sinh năm 1931 tại khu phố áo cổ xanh Elmora, thành phố Elizabeth, bang New Jersey, từ một gia đình gốc Ireland. Nhà nghèo, ông sớm phải làm thêm kiếm tiền. Khi thì bán dù trên bãi biển, “Umbrella boy”, khi thì bán sandwitch tại ĐH Cornell, “Sandwitch boy”, nơi sau này ông học và tốt nghiệp ngành quản lý khách sạn. Ông lúc nào cũng nghĩ ra cơ hội kinh doanh. Và cuối cùng ông giàu lên với ngành Duty Free Shop (DFS). Ông tiên đoán sức mua sẽ tăng cao của giới quân sự, và những nhà có tiền của Nhật Bản, và dĩ nhiên của Đức, và cả thế giới phương Tây, khi những thần kỳ kinh tế thời hậu chiến xuất hiện.

Có lẽ ông đã thừa hưởng các tố chất của cha lẫn mẹ là những người tuy nghèo nhưng lúc nào cũng sẵn sàng làm từ thiện một các ẩn danh. Và ông cảm thấy gắn bó với những đứa trẻ nghèo, những người thợ áo cổ xanh của vùng Elmora, sống “phung phí” là “phản bội” lại họ. Sự chia tay với bà vợ thứ nhất có lẽ phần lớn nằm trong hai quan niệm sống khác biệt. Tuy đi chung máy bay với nhân viên điều hành của Quỹ Atlantic Philanthropies, hay với các con ông, tuy họ đều ngồi ghế hạng doanh nhân, nhưng ông vẫn một mực ngồi hạng kinh tế phía sau, không cách gì lay chuyển. Ông cũng không đòi hỏi con cái phải sống như ông.

Cái chết của một đứa cháu, con của một bà chị, rất gần gũi với ông, và có những tố chất giống ông, gây ra một cuộc khủng hoảng cho ông. Ông ý thức rằng, tuy có tiền, và tuy nỗ lực hết sức mình, nhưng không thể nào cứu được đứa cháu. Tiền bạc không mua lại được mạng sống của con người. Cho nên ông quyết định đầu tư nhiều vào ngành y tế.

Feeney và Helga là cặp chim không tổ, sống “rày đây mai đó”, ít ai biết họ đang ở đâu. “Thế giới là nhà”. Ông đi để tìm những đề án hoạt động nhân ái. Lúc nào người ta cũng thấy ông, ngoài chiếc vali đồ dùng, luôn có những túi đựng sách kèm theo. Ông không bao giờ rời xa sách vở. Người ta chọc ông rằng, với chín bằng tiến sĩ danh dự được trao tặng ông, người ta phải trân trọng gọi ông là “Ngài Dr., Dr., Dr., Dr., Dr., Dr., Dr., Dr., Dr. Feeney!”

Khi Forbes xếp ông là tỷ phú năm 1988, nhà báo Buddy de Lazaro của vùng Elizabeth viết trên một cột báo của Elizabeth Daily Journal, rằng sự thành đạt trở thành tỷ phú là “không tồi cho một cậu bé Elizabeth đã từng khởi đầu bằng cách bán những chiếc dù và bánh sandwitch”. Ngày hôm sau Feeney tìm cách gặp de Lazaro để nói rằng bài báo đã làm ông vui còn hơn một bài trang nhất của Business Week. “Chúng ta những đứa trẻ của Elmora hãy gắn bó với nhau”, ông viết. Và “Có một ngạn ngữ phương Đông”, ông tiếp, nói rằng “Sự giàu có không thay đổi con người, nó chỉ làm lộ ra con người thật thôi. Tôi đoán, dưới cái mặt nạ kia là một đứa trẻ từ Elmora đội chiếc mũ bóng chày”.

“Giàu có mang lại trách nhiệm”. “Người ta phải xác định mình, hoặc cảm thấy một trách nhiệm sử dụng một số tiền của tài sản để cải thiện cuộc sống cho các đồng loại mình, hay thích tạo ra những vấn đề rối rắm cho các thế hệ tương lai hơn.” Ông tin, tài sản dễ làm cho con người hư hỏng, như Carnegie.

Bill Gates nói với Feeney: “Bạn đã làm một tấm gương tốt nhất cho tất cả”. “Bạn đã đi trước chúng tôi vạn dặm”. “Rất lâu trước khi Cam Kết Hiến Tặng (Giving Pledge) ra đời (của vợ chồng Gates và Buffett), Chuck Feeney đã là tấm gương tiêu biểu cho các đồng nghiệp hoạt động nhân ái của ông”, như Bill Gates được trích dẫn.

Chuck Feeney và Bill Gates

Như Gandhi từng nói “Đời tôi là một thông điệp”, thì cũng tương tự, đời của Chuck Feeney cũng là một thông điệp. Ông ngưỡng mộ và sống theo lời khuyên của Carnegie, là không để lại tài sản gì ngoài một tấm gương của

“một cuộc đời khiêm tốn, không khoe khoang, tránh xa sự phô trương và phung phí; thỏa mãn vừa phải những nhu cầu chính đáng của những người thân gia đình; và sau khi đã làm điều đó, hãy xem tất cả những lợi tức thặng dư đã đến với anh ta đơn giản chỉ là những quỹ ủy quyền mà anh ta đã được chọn để quản trị… để tạo ra những kết quả có lợi nhất cho cộng đồng” (XemThư gửi Quý nhà giàu Việt Nam)

Nhưng ông cũng không hoàn toàn giống Carnegie. Các đề án của Carnegie như thư viện, trường học… còn mang tên ông, trong khi các đề án của Feeney thì không hề mang tên Feeney. Ông luôn vẫn muốn ẩn danh. Truyền thống của gia đình ông, và của khu phố Elmora là giúp đỡ nhau mà không phô trương sự giàu có, hoặc phô trương hoạt động của mình!

Nhìn những việc làm của Feeney, của đầu tư vào dự án RMIT, và dự án khổng lồ Cornell-Technion, tôi chợt nghĩ: Tại sao RMIT không mở một campus thứ hai chuyên về các công nghệ cao, liên doanh với một đại học nào khác có tên tuổi trên thế giới? RMIT-Technion, RMIT-MIT, hay gì đó? Nó sẽ là vườn ươm công nghệ và entrepreneurship cho các thế hệ trẻ VN, và kích thích các đại học VN nâng cao chất lượng? Thành phố không thể cất cánh nếu không có một trung tâm công nghệ và entrepreuship tầm cỡ.

Làm sao chuyển đến ngài Feeney những suy nghĩ thô thiển này? Việt Nam rất cần đến ông ra tay một lần nữa. Nếu quỹ ông đã không còn tiền, như dự kiến vào năm 2016, thì xin ông giúp vận động các quỹ của các mạnh thường quân khác.

Cám ơn ông đã để lại tấm gương hoạt động nhân ái muôn đời cho hậu thế. Như đã nói trong lần trước, nếu có một nhóm tổ chức và mạnh thường quân mời ông qua VN để nói chuyện với giới doanh nhân, sinh viên, trí thức, thì thật không còn gì quý bằng. Chúng ta cần nói chính thức với ông với tất cả sự tôn kính và ngưỡng mộ: Thank you!

Nguyễn Xuân Xanh
(4.6.2017)

 

Cập nhật 15/10/2023:

Xem thêm: lịch sử hoạt động nhân ái (philanthropy) từ Tây sang Đông, đặc biệt của các nhà giàu của Hoa Kỳ, nhưng không chỉ giới hạn, tại sao lại hoạt động nhân ái, triết lý và mục tiêu của nó là gì, khác với hoạt động từ thiện (charity) truyền thống như thế nào, được viết năm 2015, với lời giới thiệu của TS Lê Đăng Doanh và doanh nhân hoạt động nhân ái Phạm Văn Bên:

Thư gửi Quý nhà giàu Việt Nam 

Những ai quan tâm, muốn tìm hiểu loại hoạt động nhân ái này, hay muốn tham gia cho đi, hiến tặng, không thể thiếu quyển sách này, để hiểu ý nghĩa của nó, trong khung cảnh một xã hội đang vươn lên, trong đó tư nhân góp phần quan trọng cho sự nghiệp phát triển của quốc gia, và nhất là họ sẽ cảm thấy không đơn độc, họ thật sự mới sống trong tinh thần của thời đại, zeitgeist, để khỏi bị lạc hậu hay mất ý nghĩa sống khi giàu sang, để thể hiện sympathy, lòng thương cảm của Adam Smith. Việt Nam thật sự cần một doanh nhân có lòng nhân ái ký tên tham gia The Giving Pledge của Warren Buffett và Bill Gates, để đại diện giới nhà giàu Việt Nam trên bản đồ hoạt động nhân ái thế giới.

 

 

Với lá thư này chúng tôi muốn trình bày với quý vị một hình thái hoạt động công ích mới, thế giới gọi là hoạt động nhân ái (philanthropy), nhằm giúp cho con người tự lực, tự cường, phát triển tài năng để trở thành một thành viên tích cực và hữu ích cho xã hội, không phải nhờ vào của từ thiện hay bố thí. Nó còn mới mẻ đối với Việt Nam, nhưng có quan hệ mật thiết với sự phát triển dài hạn và bền vững của quốc gia. Hoạt động nhân ái là niềm tin, chất men và nhựa sống của xã hội. Nó truyền yêu thương qua các tầng lớp xã hội, kết nối, thể hiện tinh thần trách nhiệm của thế hệ này đối với thế hệ kế tiếp, và là bệ phóng cho các thế hệ mai sau có đủ điều kiện khẳng định mình. Nó tạo ra nguồn nhân lực quý giá cho quốc gia, tạo nên động lực hướng thượng, và trang bị những ai có chí đủ những kỹ năng để thành công trong cuộc đời và trước thế giới. Nó không phải miếng ăn nhất thời để xoa dịu cái đói, mà là một đầu tư để tạo ra lợi nhuận lâu dài cho xã hội. Nó thực hiện sự bình đẳng, và mở rộng dân chủ. Nó phát triển trên nền tảng vị tha, bác ái từ ngàn xưa của nhân loại, nhưng ở tầm cao hơn, hữu hiệu hơn, muốn trừ bỏ các căn bệnh của xã hội từ gốc rễ. Nó đang phát triển xuyên biên giới quốc gia để mang tính chất toàn cầu, và trở thành chuẩn mực đạo đức cho những nhà giàu có thuộc mọi nền văn hóa. […]

Câu chuyện lịch sử của hoạt động nhân ái là vô cùng phong phú, đầy tính nhân bản, cảm động, để giúp chúng ta hiểu sâu hơn – đó là tiền đề của một sự thay đổi. Với bức thư này, chúng ta sẽ cùng bước vào thế giới rộng lớn của hoạt động nhân ái với những chiều kích mới mẽ, chứa đựng tiềm năng sáng tạo ra cơ hội, công bằng và thịnh vượng, cũng như mở rộng dân chủ, chúng ta sẽ gặp những con người đặc biệt nhân ái và bản lĩnh của thế giới, có tầm nhìn, có tâm, và khát vọng về một tương lai tươi sáng cho nhân loại. Nhân ái không chỉ là giúp người, mà còn bao hàm một tầm nhìn xa và dài hạn, nhắm đến sự thay đổi tương lai của quốc gia và cả thế giới.

(Trích từ Lời mở đầu của quyển sách)

 

Xem thêm:

Trách nhiệm công dân