BUỔI NÓI CHUYỆN TRƯỚC
VIỆN GOETHE THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH
ĐỀ TÀI:
NƯỚC ĐỨC THẾ KỶ XIX, VÀ HƠN THẾ NỮA
NGUYỄN XUÂN XANH
Johann Wolfgang von Goethe (1749-1832)
Các anh chị và các bạn,
Tối ngày 7/11 này tôi sẽ có buổi trình bày về Nước Đức thế kỷ XIX do Viện Goethe tổ chức (xem thông tin trong link). Cuộc vươn lên không thiếu tính thần kỳ của các dân tộc Đức trong thế kỷ 19 không những khôi phục lại đôi cánh thiên tài bị xã hội vua chúa bóp nghẹt, mà còn cống hiến cho thế giới những di sản tinh thần có giá trị bất tử. Những gì đã xảy ra riêng trong cuộc cách mạng khoa học tự nhiên của thế kỷ 19 và phần lớn đã diễn ra trên đất Đức còn có tác dụng mạnh mẽ hơn cuộc cách mạng khoa học thế kỷ 17, như nhà sử học Thomas Nipperdey nhận xét.
Để hiểu tại sao quốc gia này thành công trong cuộc lội ngược dòng thế kỷ XIX, tại sao dân tộc này trong giờ phút tủi nhục lại có thể vươn lên như chim phượng hoàng, chúng ta không thể không tìm hiểu đâu là những di sản văn hóa và tinh thần, kể cả di sản của các phường nghề, của những kỹ xảo có tính nghệ thuật, của nền giáo dục nghề truyền thống, của tinh thần sáng tạo, mà dân tộc Đức đã để lại cho thế kỷ 19. Như David Hume nói đâu đó, ở một dân tộc mà người ta tìm thấy những thợ thủ công tinh xảo với tay nghề lâu đời đan vào tấm thảm xã hội, ở đó người ta có thể chờ đợi tìm thấy những tướng tài, những nhà thơ và những bộ óc vĩ nhân.
Để tìm những gốc rễ đó, chúng ta cần đi lang thang về các thế kỷ trước của dân tộc này.
Tôi hy vọng sẽ có nhiều anh chị viết về những tượng đài của các quốc gia phát triển lâu đời như Ý, Anh, Pháp, Nhật Bản, Hoa Kỳ, v.v… Sự hiểu biết sẽ góp phần giúp chúng ta có một thế giới quan (tiếng Đức là Weltanschauung) phù hợp với thực tế hơn. Là người đã nghiên cứu thế giới sâu rộng đầu tiên và với trải nghiệm của mình, Alexander von Humboldt (em của Wilhelm von Humboldt) đã có một nhận xét rất thú vị:
“Thế giới quan nguy hiểm nhất là thế giới quan của những người không bao giờ quan sát và suy ngẫm về thế giới.”
[Die gefährlichste Weltanschaung ist die Weltanschauung der Leute, die die Welt nie angeschaut haben.]
Câu nói của ông mang nhiều ý nghĩa khoa học và triết lý. Lịch sử luôn luôn có tính khai sáng cần thiết trong giáo dục khai phóng và là những viên gạch không thể thiếu trong ngôi nhà tri thức. Thế giới là một web of life. Sự hiểu biết về một quốc gia phát triển có thể soi sáng, để hiểu biết thêm thế giới. Hiểu biết cái toàn thể không thể thiếu sự hiểu biết của những bộ phận nền tảng.
Thông báo buổi nói chuyện của Viện Goethe:
Thông báo bằng tiếng Việt | Thông báo bằng tiếng Đức
Hơn 50 năm trước, tôi thuộc lớp những người đầu tiên học tiếng Đức tại Viện Goethe Sài Gòn trước khi đi du học và chưa biết gì về đất nước mình sắp đặt chân đến. Buổi nói chuyện của tôi sẽ là lời tri ân, giúp các bạn trẻ ham hiểu biết hôm nay cảm nhận được một trong những chân trời thú vị của thế giới; và nếu có đi Đức, các bạn sẽ không cảm thấy quá lạc lõng như thế hệ chúng tôi.
Xin mời các anh chị và các bạn quan tâm đến dự.
Nguyễn Xuân Xanh
